Sáng nay 5/7, tại thôn Trà Bình, xã Tịnh Trà, huyện Sơn Tịnh, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh Quảng Ngãi tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh đồng chí Trương Quang Tuân, nguyên Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ liên khu 5, nguyên Bí thư liên Tỉnh ủy 4, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi giai đoạn 1947 - 1949. Dự lễ có Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bùi Thị Quỳnh Vân; Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Trần Hoàng Tuấn, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đặng Ngọc Dũng; các đồng chí nguyên Bí thư Tỉnh ủy qua các thời kỳ cùng lãnh đạo các cơ quan, ban, ngành, địa phương và gia đình.
Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nguyên Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân
Tại buổi lễ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bùi Thị Quỳnh Vân đã ôn lại cuộc đời và sự nghiệp của nhà chí sỹ yêu nước Trương Quang Tuân. Đồng chí Trương Quang Tuân, sinh năm 1923, là con trai của cụ Trương Quang Cận là nhà cải cách hương thôn, là một trong 4 người xây dựng thành công mô hình Cộng sản lạc thôn đầu tiên ở Việt Nam vào những năm đầu thế kỷ XX.
Sinh ra trong gia đình có truyền thống yêu nước, hiếu học, ngay từ nhỏ, ông đã tiếp cận được tư tưởng của các nhà chí sỹ yêu nước. Năm 1940, từ vùng quê nghèo hẻo lánh, ông khăn gói ra Huế nhập học vào trường Quốc học. Tại đây, ông đã bắt liên lạc với nhiều chí sỹ yêu nước, tham gia vào các phong trào đấu tranh kháng Pháp của học sinh, sinh viên. Những cuộc biểu tình do Trương Quang Tuân khởi xướng ngày càng lan rộng trong giới học sinh, sinh viên và trí thức yêu nước. Đến mức, thực dân Pháp phải can thiệp để nhà trường đuổi học Trương Quang Tuân.
Rời trường học, trở về quê nhà, ông được cha động viên và tiếp tục nuôi chí lớn. Năm 1942, ông đã khởi xướng những cuộc khởi nghĩa của Nhân dân nổ ra rộng khắp huyện Sơn Tịnh và lan ra huyện Bình Sơn, làm cho phong trào cách mạng ngày càng lớn mạnh. Năm 1943, ông được kết nạp vào Đảng cộng sản Việt Nam. Năm 1945, ông phụ trách phong trào Việt Minh và kêu gọi Nhân dân đứng lên khởi nghĩa giành được chính quyền ở thôn Trà Bình, xã Tịnh Trà, huyện Sơn Tịnh. Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 ở tỉnh Quảng Ngãi đã lan tỏa rộng khắp và mang lại thắng lợi to lớn. Cách mạng Tháng tám thành công, Trương Quang Tuân được Nhân dân tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Mặt trận Việt Minh huyện Sơn Tịnh và sau đó là Chủ tịch mặt trận Việt Minh tỉnh Quảng Ngãi.
Tháng 6 năm 1946, tại Đại hội lần thứ II của Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi, ông được bầu vào Ban chấp hành và được tín nhiệm giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy. Đến tháng 5 năm 1947, ông được cử làm Bí thư Tỉnh ủy.
24 tuổi đời, nhưng Trương Quang Tuân đã được tín nhiệm giữ vị trí là người đứng đầu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi và sau đó là thư ký của đồng chí Phạm Văn Đồng khi được Chủ tịch Hồ Chí Minh cử về chỉ đạo phong trào cách mạng ở Quảng Ngãi và các tỉnh miền Trung - Tây nguyên.
Trong bối cảnh chính quyền còn non trẻ, nhiều thách thức đặt ra cho Đảng bộ và Nhân dân trong tỉnh. Nhiệm vụ trước tiên là phải củng cố, bảo vệ chính quyền nhân dân đoàn kết để xây dựng lực lượng vũ trang lớn mạnh. Và nhiệm vụ đặc biệt cấp bách lúc bấy giờ là thực hiện cho bằng được yêu cầu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đó là: “Diệt giặc đói, diệt giặc dốt”.
Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân trực tiếp chỉ đạo đồng bào toàn tỉnh nỗ lực tăng gia sản xuất, tự lực cánh sinh, với khẩu hiệu: “Không một tấc đất bỏ hoang, không một mảnh vườn bỏ phí, tấc đất tấc vàng”.
Đi cùng với diệt giặc đói thì diệt giặc dốt cũng là nhiệm vụ cấp bách lúc bấy giờ. Chủ trương của Tỉnh ủy là phải nhanh chóng xóa được nạn mù chữ. Ngay sau đó, phong trào bình dân, học vụ được triển khai rộng khắp. Sách quốc Ngữ được in thêm, lớp học mở tận thôn xóm. Nhờ đó, mà chỉ trong thời gian ngắn, khoảng đầu năm 1948, Quảng Ngãi là một trong 10 tỉnh đã xóa được nạn mù chữ. Những thành tích nổi trội đó đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì cho Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi nhân kỷ niệm 3 năm Ngày toàn quốc kháng chiến.
Trong giai đoạn này, Tỉnh ủy Quảng Ngãi chỉ đạo tập trung xây dựng lực lượng vũ trang, bán vũ trang ở địa phương ngày càng lớn mạnh, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chính quyền cách mạng. Đến đầu năm 1946, có khoảng 15 ngàn cán bộ, chiến sỹ của tỉnh Quảng Ngãi mà nòng cốt là lực lượng du kích Ba Tơ đã có mặt chiến đấu ở hầu hết các mặt trận nóng bỏng ở các tỉnh Khu V, các tỉnh Nam Bộ và chi viện cho nước bạn Lào.
Với những chủ trương đúng đắn và tầm nhìn chiến lược lâu dài, Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi đã chú trọng phát triển đảng viên có chất lượng để gánh vác trọng trách mà yêu cầu đặt ra. Trong giai đoạn này, Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi được Liên Khu ủy đánh giá là Đảng bộ mạnh nhất trong Liên khu V.
Được sự tín nhiệm cao của toàn Đảng bộ và Nhân dân, tại Đại hội đại biểu Tỉnh đảng bộ lần thứ III, tháng 2 năm 1949, Trương Quang Tuân tiếp tục được bầu giữ chức vụ Bí Thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi. Đến đầu năm 1950, ông là Ủy viên ban chấp hành Đảng bộ Liên Khu V, được cử đi dự Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng. Từ năm 1951, ông là Bí thư ban cán sự đảng tỉnh Gia - Kon, kiêm Chính ủy Trung đoàn 120; Bí thư Ban cán sự Đảng miền Tây.
Sau Hiệp định Giơ ne vơ được ký kết năm 1954, ông được phân công hoạt động ở chiến trường Khu V, giữ chức vụ Bí thư liên Tỉnh ủy 4, gồm 3 tỉnh Kon Tum, Gia Lai và Đắk Lắk. Tháng 11 năm 1958, ông được cử ra Việt Bắc dự Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15, khóa II. Năm 1959, khi trên đường trở về lại chiến khu V, ông bị bệnh nặng qua đời tại tỉnh Quảng Nam và được công nhận là liệt sỹ.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bùi Thị Quỳnh Vân
Bí thư Tỉnh ủy Bùi Thị Quỳnh Vân nhấn mạnh, chỉ trong thời gian 2 năm (từ 1947 - 1949) giữ vai trò là người đứng đầu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi, Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân đã tập hợp sức mạnh toàn dân, lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiều nhiệm vụ quan trọng, tạo dựng được phong trào cách mạng rộng khắp khu vực Miền trung - Tây Nguyên và các tỉnh Nam bộ. Những đóng góp to lớn của Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân đã góp phần làm nên chiến thắng vẻ vang của quân và dân miền Trung - Tây nguyên qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ. Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân là tấm gương sáng ngời, ngọn lửa yêu nước, ý chí quật cường, lập trường kiên định của những thế hệ cha ông vẫn tiếp tục được tiếp nối trên quê hương Quảng Ngãi anh hùng.
Kỷ niệm 100 năm sinh của Bí thư Tỉnh ủy Trương Quang Tuân là dịp để chúng ta thêm ghi nhớ và tôn vinh công lao, cống hiến to lớn của ông đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Bài học có giá trị trong mọi thời đại mà ông để lại, đó là lòng dũng cảm, ý chí cách mạng kiên cường, mưu trí, sáng tạo, tận tụy phục vụ sự nghiệp cách mạng, phụng sự tổ quốc, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng đồng lòng để chiến thắng./.
Bản tin Truyền hình PTQ 11h30 ngày 5/7/2023/Hoàng Thuyên Ngọc Trai