Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã có nhiều quyết sách quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược, tư duy nhạy bắn góp phần đưa sự nghiệp đổi mới đạt được những thành tựu quan trọng, đưa đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế. Một trong những dấu ấn lớn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt là quyết định xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất tại tỉnh Quảng Ngãi. Trong thư ngõ gửi Quốc hội khóa XI tại kỳ họp lần thứ 7, vào tháng 6/2005, nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã viết: “Cho đến nay, nếu được xem xét lại, tôi vẫn chọn Dung Quất làm địa điểm xây dựng Nhà máy lọc dầu”. Nhà máy lọc dầu Dung Quất, nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam tại mảnh đất miền Trung Quảng Ngãi. Một dự án trước đây có không ít tranh cãi. Thế nhưng, thực tế hôm nay đã chứng minh cho sự lựa chọn đúng đắn của 28 năm trước.
Bác Kiệt đi thị sát Dung Quất (Hình tư liệu)
Khi đương nhiệm, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã trực tiếp thị sát khu vực vịnh Dung Quất, và chỉ thị cho các bộ, ngành liên quan phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ngãi khảo sát, lập quy hoạch Khu Công nghiệp tập trung. Đến ngày 09/11/1994, Thủ tướng Võ Văn Kiệt ký Quyết định chính thức chọn Dung Quất, làm địa điểm xây dựng nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam.
Việc đặt Nhà máy lọc dầu tại Dung Quất, không ít ý kiến phản đối. Đa số là xuất phát từ việc nhìn nhà máy theo hiệu quả kinh tế đơn thuần. Nhiều địa điểm lợi thế hơn được đem ra đối sánh như Long Sơn, Văn Phong hay Nghi Sơn. Nhưng cuối cùng lại là Dung Quất.
Trước nhiều ý kiến “bàn lùi”, Chính phủ mà đứng đầu là Thủ tướng Võ Văn Kiệt kiên quyết giữ vững quan điểm: Phải xây dựng Nhà máy lọc dầu ở Dung Quất, trước hết là để đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước và tạo đà phát triển kinh tế cho tỉnh Quảng Ngãi và cả khu vực miền Trung.
Ông Nguyễn Kim Hiệu, Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi
Ông Nguyễn Kim Hiệu, Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho rằng: Đây là một quyết định sáng suốt của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, sau khi đi thị sát, ông nói Dung Quất như một nàng tiên rất đẹp. Bên kia có căn cứ quân sự không quân Chu Lai, bên này Dung Quất có cảng biển nước sâu. Đây là sự trùng hợp và ông cương quyết chọn xây dựng Nhà máy lọc dầu tại đây để đưa miền Trung phát triển đi lên.
Sau rất nhiều khó khăn, trắc trở, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất được khởi công xây dựng vào năm 2005. Đến tháng 2/2009, Nhà máy đã xuất bán dòng sản phẩm thương mại đầu tiên. Với công suất chế biến 6,5 triệu tấn dầu thô/năm, Nhà máy lọc dầu Dung Quất cung cấp khoảng 30% sản phẩm xăng, dầu cho thị trường trong nước. Từ đầu tháng 11/2022, nhà máy đã nâng công suất lên 112%, lần tăng công suất thứ 5 trong năm 2022 để góp phần giảm áp lực nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước.
Quảng Ngãi trước khi có lọc dầu là một tỉnh nghèo, thuần nông. Chiến lược xây dựng nhà máy lọc dầu cho thấy những nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã có tầm nhìn cả về kinh tế lẫn chính trị, trước mắt và lâu dài. Nhà máy lọc dầu đặt tại Dung Quất như một đòn bẩy vực dậy nền kinh tế cho Quảng Ngãi và cả miền Trung, chứ không chỉ đơn thuần là lợi nhuận mỗi năm mang lại. Và Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã đúng với quyết định của mình. Từ một tỉnh thuần nông, tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ trong GRDP đến năm 2022 của Quảng Ngãi ước đạt 67,4%. Nguồn thu từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất hàng năm luôn chiếm khoảng 80 - 85% tổng thu ngân sách của tỉnh, đưa Quảng Ngãi vào nhóm các tỉnh, thành phố có nguồn thu lớn của cả nước. Đến cuối năm 2022, GRDP bình quân đầu người của Quảng Ngãi ước đạt 3.836 USD.
Ông Bùi Việt Khoa, Bí thư Đảng ủy xã Bình Trị, Bình Sơn, Quảng Ngãi
Ông Bùi Việt Khoa, Bí thư Đảng ủy xã Bình Trị, Bình Sơn, Quảng Ngãi cho biết: Đời sống, thu nhập bà con nâng cao. Năm 2022, về đích nông thôn mới nâng cao. Thu nhập 60 triệu đồng/người/năm. Đây là một kỳ tích đáng ghi nhận.
Nhà máy lọc dầu Dung Quất là động lực, tạo sức hút các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài đầu tư vào Khu kinh tế Dung Quất trên các lĩnh vực công nghiệp hóa chất, công nghiệp cơ khí, đóng sửa tàu biển, luyện cán thép, vận tải, điện tử. Đến nay, Quảng Ngãi có 345 dự án đầu tư còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký hơn 365 ngàn tỷ đồng. Trong đó có 56 dự án đầu tư nước ngoài và 289 dự án đầu tư trong nước.
Ông Hà Hoàng Việt Phương, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu Công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi
Ông Hà Hoàng Việt Phương, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu Công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Việc hình thành Nhà máy lọc dầu, cảng biển nước sâu, KKT Dung Quất, đóng vai trò quan trọng quyết định đến dự phát triển của khu vực miền Trung và Quảng Ngãi chúng ta. Đảng bộ và nhân dân Quảng Ngãi luôn nhớ ơn Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã lựa chọn được một công trình đặt ở miền Trung để tạo sức hút và tính lan tỏa, tạo sự phát triển, cải thiện đời sống cho người dân miền Trung và Quảng Ngãi.
Tầm nhìn và những kì vọng cho tương lai, xuất phát từ nền móng của thành tựu công nghiệp hiện tại, xuất phát từ thành công của Nhà máy lọc dầu Dung Quất, xuất phát từ thành quả của quyết định mang tầm chiến lược của những nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước, trong đó đặc biệt là Thủ tướng Võ Văn Kiệt./.
Minh Hiền, Duy Hưng/PTQ