Triển khai kế hoạch kiểm toán năm 2026 toàn diện và chất lượng

(QNgTV)- Hướng tới mục tiêu ngăn ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đạt kết quả cao nhất, Kiểm toán nhà nước đã xây dựng kế hoạch kiểm toán năm 2026 mang tính đột phá, toàn diện, đánh dấu bước phát triển mới khi lần đầu tiên kiểm toán 100% Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương với 129 nhiệm vụ cùng nhiều chuyên đề trọng điểm.

Dự kiến Kế hoạch kiểm toán năm 2026 của Kiểm toán nhà nước đã được Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội thẩm tra từ đầu tháng 9/2025. Kế hoạch được xây dựng trên 6 nhóm nguyên tắc, bảo đảm tính độc lập của Kiểm toán nhà nước theo Hiến pháp, tuân thủ Luật Kiểm toán nhà nước và pháp luật hiện hành, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và nguồn lực của Ngành.

Năm 2026, Kiểm toán nhà nước sẽ triển khai 129 nhiệm vụ, trong đó có kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách của 34 Bộ, cơ quan Trung ương, 34 địa phương cùng 36 chuyên đề. Với kế hoạch này, tỷ lệ kiểm toán đạt 100% đầu mối Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương - mức cao nhất từ trước đến nay. Trong khi đó, tỷ lệ này năm 2025 là 90%, năm 2024 đạt 83% và năm 2023 mới chỉ ở mức 68%.

Các lĩnh vực kiểm toán trải rộng từ ngân sách nhà nước, quản lý và sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp, tổ chức tài chính - ngân hàng đến quốc phòng, an ninh và cơ quan Đảng.

Tính đến ngày 30/8/2025, Kiểm toán nhà nước đã xét duyệt 140 kế hoạch kiểm toán, triển khai 128 đoàn kiểm toán, phát hành 105 báo cáo kiểm toán. Kết quả sơ bộ, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính hơn 20 nghìn tỷ đồng và gần 16,7 triệu USD; kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới một số nội dung tại 62 văn bản; kiến nghị chấn chỉnh hoạt động của đơn vị được kiểm toán và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức; chuyển 4 hồ sơ vụ việc cho Cơ quan Cảnh sát Điều tra.

Kiểm toán nhà nước cũng dự kiến thực hiện 24 cuộc kiểm toán dự án đầu tư, bao gồm những dự án quan trọng quốc gia như Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn La Sơn - Hòa Liên hay cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng.

Cùng với đó, cơ quan kiểm toán sẽ triển khai 7 cuộc kiểm toán hoạt động, tập trung vào các vấn đề nóng như biến đổi khí hậu, xử lý chất thải tại nhà máy nhiệt điện than, quản lý môi trường tại các nhà máy xi măng, dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ công trực tuyến và quản lý dữ liệu số trong cơ quan nhà nước.

Trong 36 chuyên đề kiểm toán năm 2026, hai chuyên đề lớn được chú ý là y tế và thuế. Với y tế, Kiểm toán nhà nước sẽ kiểm toán việc quản lý, sử dụng kinh phí mua sắm thường xuyên và đầu tư cho các cơ sở y tế công lập giai đoạn 2024-2025 tại Bộ Y tế cùng nhiều địa phương, trong đó có Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh… Đây là lĩnh vực chi ngân sách lớn, dễ phát sinh sai sót và có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng khám, chữa bệnh, an sinh xã hội cũng như niềm tin của người dân.

Để bảo đảm triển khai Kế hoạch kiểm toán năm 2026 hợp lý và hiệu quả, Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, trong 6 tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026, nhiệm vụ chi ngân sách cấp xã không nhiều, chủ yếu là chi trả lương. Vì vậy, có thể kiểm toán dưới 30% số xã (tổng 3.321 xã). Các Kiểm toán nhà nước khu vực cần sớm lập danh mục, xác định đầu mối kiểm toán gắn với chính quyền địa phương hai cấp, chủ động phối hợp và tránh chồng chéo.

Tổng Kiểm toán nhà nước cũng lưu ý, ngoài việc xác nhận báo cáo quyết toán, Kiểm toán nhà nước sẽ triển khai kiểm toán nhiều chuyên đề nhằm khẳng định vị thế, vai trò của Ngành. Với các cuộc kiểm toán chuyên đề, các đơn vị phải lựa chọn nội dung trọng tâm, tránh dàn trải, chồng chéo. Đề cương cần được chuẩn bị kỹ và tập huấn ngay từ đầu năm 2026, phù hợp bối cảnh sắp xếp lại hệ thống cơ quan thanh tra.

Năm 2026, bối cảnh có nhiều thay đổi như tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số, mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Luật Ngân sách nhà nước sửa đổi, rút ngắn thời gian quyết toán, cùng yêu cầu ngày càng cao của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Trong bối cảnh đó, các phương án kiểm toán phải được chuẩn bị sớm và kỹ lưỡng, từ khâu thu thập thông tin, lựa chọn đầu mối đến xây dựng đề cương và tập huấn. Những quy định nghiệp vụ không còn phù hợp sẽ được rà soát, sửa đổi để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.     

Nâng cao chất lượng kiểm toán đúng với yêu cầu thực tiễn sẽ giúp Kiểm toán nhà nước tiếp tục khẳng định vai trò và vị thế trong quản lý, giám sát tài chính công, tài sản công, góp phần phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.