Trong những năm đầu thế kỷ XX, ở Nam Bộ có một số vùng sản xuất tranh kính nổi tiếng của người Kinh, người Hoa... Nhưng tranh kính của đồng bào Khmer ở Phú Tân huyện Châu Thành, Sóc Trăng vẫn có những nét sắc thái văn hóa riêng biệt. Đó là các bức vẽ theo Phật thoại, phong cảnh, tuồng tích chùa chiền Nam Tông. Tranh để thờ ông bà, cha mẹ và cả bức tranh để trấn yểm tà ma. Tuy nhiên, nghề truyền thống độc đáo này đang đứng trước nguy cơ bị mai một, thất truyền.
Phú Tân mai một nghề vẽ tranh trên kính
Phải được nắng nhưng nét vẽ, lớp sơn mới khô, mới tươi sắc để tiếp tục vẽ, tô các lớp màu sơn mới. Một bức tranh phải được vẽ nhiều lớp nên số lần phơi cũng nhiều tương tự. Phơi tranh là một trong những công đoạn không thể thiếu đối với những người thợ vẽ tranh kính.
Chia sẻ về công đoạn vẽ tranh, bà Lý Thị Sang - Xã Phú Tân, Châu Thành, Sóc Trăng, cho biết: Vẽ khuôn, rồi lên chỉ trắng, rồi lên chỉ đen, rồi bắt đầu mình phơi, phơi cho khô băt đầu mình tô màu. 10 khuôn cũng mất cỡ 5 ngày.
Vẽ tranh kính rất khó, đòi hỏi nghệ nhân phải thật sự khéo tay, cần mẫn, trầm tĩnh và có óc thẩm mỹ cao. Nguyên tắc vẽ tranh kính là phải vẽ từ phía sau mặt kính, chi tiết sau cùng thì phải vẽ trước tiên. Vẽ xong lật lại và bề đó là bề mặt của tranh. Chính đặc điểm này đã tạo nên nét độc đáo của nghệ thuật tranh kiếng.
Bà Vui đã gắn bó với những sắc màu lung linh này từ khi còn nhỏ. Nghề vẽ trên kính do ông bà, cha mẹ truyền lại. Khi ấy cả ấp, cả xóm nhà nhà đều làm tranh. Nhưng đến nay, cả ấp Khmer của bà chỉ còn một vài hộ giữ nghề. Chính con cái trong gia đình bà cũng không ai muốn theo cái nghề kỳ công, tỉ mẩn này.
Bà Lâm Thị Vui - Xã Phú Tân, Châu Thành, Sóc Trăng, bộc bạch: Hồi xưa vẽ cả làng cả xóm luôn. Hồi nào tới giờ thì thương nghề lắm. Bây giờ mình sợ cái nghề này bị mai một. Ước muốn của tôi là truyền lại nghề này cho đời sau để cho không bị mai một.
Vẽ tranh trên kính đã trở thành nét văn hóa của người Khmer Phú Tân.
Treo tranh trong nhà đã trở thành nét văn hóa của người Khmer Phú Tân hơn nửa thế kỷ qua. Ngày nay, điều kiện sinh hoạt, kiến trúc nhà ở và nhu cầu của nguời dân Khmer Nam Bộ nói chung và nguời dân Khmer tỉnh Sóc Trăng nói riêng đã có nhiều thay đổi nên làng nghề tranh kính ở đây cũng rơi vào thăng trầm.
Hiện, dù chỉ còn một vài hộ vẫn bám trụ với nghề theo hình thức thủ công những vẫn là những hy vọng và cơ hội để Sóc Trăng gìn giữ, phục dựng lại một nghề truyền thống độc đáo từng nổi danh khắp xứ Vũng Thơm./.
Theo TTXVN